Ngày 27-07-2025
Cờ Mỹ tại cuộc biểu tình bên ngoài Tòa án Tối cao phản đối sắc lệnh chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh của Tổng thống Trump hôm 15/5.
Nỗ lực của ông Trump nhằm chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh lẽ ra có thể bắt đầu được thực thi vào cuối tuần này sau phán quyết gần đây của Tòa Tối cao Mỹ giới hạn lệnh cấm toàn quốc. Tuy nhiên, ba phán quyết mới từ các tòa án cấp dưới đã tiếp tục ngăn chặn sắc lệnh, khiến chính sách này chưa thể – và có thể sẽ không bao giờ – có hiệu lực.
Hồi đầu tháng 7, một thẩm phán liên bang tại New Hampshire đã ban hành lệnh đình chỉ toàn quốc đối với sắc lệnh thông qua một vụ kiện tập thể do Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU) khởi kiện. Sau đó, tòa phúc thẩm khu vực 9 cũng giữ nguyên một lệnh cấm tương tự từ Seattle, khẳng định lệnh này là cần thiết để bảo vệ đầy đủ quyền lợi cho các tiểu bang đứng đơn. Mới đây nhất, Thẩm phán Leo Sorokin tại Boston từ chối thu hẹp lệnh cấm, cho rằng việc đó không thể bảo vệ đủ quyền lợi cho các bên bị ảnh hưởng.
Sắc lệnh được ông Trump ký ngày 20/1, tuyên bố chính phủ liên bang sẽ không cấp giấy tờ công nhận quyền công dân Mỹ cho trẻ sinh ra tại Mỹ nếu cha mẹ cư trú bất hợp pháp hoặc chỉ tạm trú hợp pháp. Tuy nhiên, các tòa án cấp dưới đều kết luận sắc lệnh này vi phạm Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp, đi ngược lại với án lệ lịch sử United States v. Wong Kim Ark năm 1898 và thông lệ của chính phủ Mỹ suốt nhiều thập kỷ.
Tòa Tối cao trong phán quyết ngày 27/6 không đánh giá tính hợp hiến của sắc lệnh, mà chỉ xem xét việc các thẩm phán có vượt quá quyền hạn khi ban hành lệnh cấm trên toàn quốc. Các chuyên gia cho rằng chính quyền Trump đã chủ động đưa lên Tòa Tối cao một vấn đề kỹ thuật để làm giảm quyền lực can thiệp của các tòa cấp dưới.
Một thẩm phán ở Maryland cũng cho biết sẵn sàng tái áp dụng lệnh cấm toàn quốc nếu vụ kiện được đưa trở lại tay bà dưới dạng tập thể. Trong khi đó, các cơ quan liên bang đang xây dựng hướng dẫn thực hiện sắc lệnh, nhưng chưa có thông tin cụ thể được công bố.
Hiện chính quyền chưa kháng cáo các phán quyết bất lợi này, và việc có thể thực thi sắc lệnh hay không vẫn còn bỏ ngỏ.
