Ngày 25-07-2025
Chính quyền Trump có kế hoạch công bố một quy định mới nhằm chấm dứt hoặc thay đổi đáng kể hệ thống xổ số visa H-1B hàng năm.
Chính quyền Trump đang xem xét thay đổi lớn đối với cách cấp visa H-1B – loại visa dành cho lao động nước ngoài có tay nghề cao, đặc biệt phổ biến trong ngành công nghệ. Cụ thể, họ muốn chấm dứt hệ thống xổ số ngẫu nhiên hiện tại và thay vào đó là chọn theo mức lương: người có mức lương cao hơn sẽ có cơ hội cao hơn.
Trong nhiệm kỳ trước, chính quyền Trump từng công bố quy định mới vào năm 2021 nhằm thay đổi cách chọn đơn H-1B, nhưng chính quyền Biden đã hoãn và không triển khai. Nay chính quyền Trump muốn khôi phục lại ý tưởng này.
Cách chọn mới theo “trọng số lương”
Theo quy định cũ được đề xuất, những người có mức lương theo cấp độ cao hơn (Level 3 hoặc 4 – tức có kinh nghiệm và năng lực cao) sẽ được ưu tiên. Những người mới ra trường hoặc làm ở cấp thấp (Level 1 hoặc 2) – trong đó có nhiều du học sinh quốc tế – gần như bị loại khỏi vòng chọn. Ví dụ, Level 1 gần như không được chọn; Level 2 chỉ có khoảng 50% cơ hội.
Chính sách này bị chỉ trích là bất công, vi phạm luật hiện hành (luật yêu cầu đơn được xử lý theo thứ tự nộp, không phải theo mức lương), và gây bất lợi cho sinh viên quốc tế, người mới ra trường và ngành nghề có thu nhập thấp như giáo viên, nhà khoa học, bác sĩ trẻ…
“Chọn theo trọng số” có gì khác?
Thay vì chọn ngẫu nhiên 100%, hệ thống mới có thể vẫn duy trì xổ số, nhưng người có lương cao sẽ có nhiều cơ hội hơn. Ví dụ, nếu mức lương gấp đôi, thì khả năng được chọn có thể gấp đôi. Hoặc người ở Level 4 có thể có 4 “phiếu bốc thăm”, trong khi Level 1 chỉ có 1 phiếu.
Các chuyên gia cảnh báo điều này ngầm định rằng người có lương cao có “giá trị” hơn người có lương thấp – một cách đánh giá không công bằng, vì mức lương còn phụ thuộc vào kinh nghiệm, ngành nghề, không phản ánh đúng tài năng hay tiềm năng đóng góp.
Tác động lớn đến sinh viên và lao động có kỹ năng thấp
Phần lớn du học sinh quốc tế và người mới đi làm được trả ở Level 1 hoặc 2. Nếu quy định này áp dụng, họ sẽ gần như không có cơ hội lấy visa H-1B, dù họ học tập và làm việc ở Mỹ trong nhiều năm. Các ngành như giáo dục, y tế, khoa học cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng, vì nhiều vị trí ban đầu trả lương không cao nhưng vẫn rất cần thiết cho xã hội.
Ngoài ra, quy định này không giải quyết được vấn đề lớn nhất hiện nay: số lượng visa H-1B quá ít so với nhu cầu thực tế. Hằng năm chỉ có 85.000 suất, trong khi nhu cầu gấp nhiều lần, khiến Mỹ khó giữ chân nhân tài – đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ và AI.
Kết luận
Nếu được thông qua, quy định mới có thể có hiệu lực sớm nhất vào tháng 3 năm 2026. Tuy nhiên, sẽ có giai đoạn lấy ý kiến công khai, và có thể bị kiện nếu bị cho là vi phạm luật. Trong khi chờ đợi, nhiều ý kiến cho rằng cách làm này cản trở khả năng thu hút tài năng trẻ và làm suy yếu vị thế cạnh tranh của Mỹ trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.
